De cursus is een initiatief van Martin op ’t Land en Coby Wattez. Beiden zijn geen theologen (respectievelijk wiskundige en psychologe), maar met een behoorlijke bijbelkennis, enthousiasme om dingen over te dragen en in gesprek te gaan met jongeren is het gelukt hun plan te realiseren. Op ’t Land en Wattez willen jongeren, die in één jaar de Bijbel helemaal willen lezen, helpen door in het studiejaar 2005-2006 eens in de week een ‘aanvuuruur’, oftewel ‘bijbel-briefing’ te organiseren, waarin ze terugblikken en het gelezen gedeelte plaatsen en toelichten. De jongeren gaan een heus commitment aan: ze lezen per week dertig bladzijden uit de Bijbel, maken één keer per kwartaal een samenvatting van zo’n gedeelte en komen elke zaterdag naar het aanvuuruur. Wie twee keer mist stopt, net als degene die geen tijd meer heeft voor het lezen. Zo’n commitment lijkt wat streng, maar de deelnemers krijgen er heel wat voor terug: een gelezen Bijbel, overzicht en inzicht in tijdlijnen en hoofdlijnen van de Bijbel en een beter idee van de koppeling met vandaag. En dat allemaal in één studiejaar.

Opzet

Het opzetten van de cursus heeft wel wat voeten in de aarde gehad. Het idee ontstond toen de jongeren die een jeugdkerk organiseren, meer behoefte kregen aan diepgang, maar uiteindelijk is de doelgroep uitgebreid naar alle jongeren in de leeftijd van vijftien tot dertig jaar, ongeacht hun niveau en (eventuele) kerkelijke achtergrond. Bij het opdelen van de Bijbel is dan ook rekening gehouden met het feit dat het voor iedereen aantrekkelijk moet zijn de Bijbel te blijven lezen. Er is gekozen voor een opzet met drie trimesters, zodat jongeren niet voor een al te lange tijd aan de cursus vastzitten. Ook krijgen deelnemers die afgehaakt zijn op deze manier snel weer een nieuwe kans. Omdat er drie trimesters van 39 weken zijn, moest de Bijbel in 39 delen opgedeeld worden. Op ’t Land en Wattez hebben ervoor gekozen de bijbelboeken grotendeels op de vaste volgorde te behandelen, maar er soms ‘springend’ doorheen te gaan: “30 Psalmen in één week lezen is gewoon teveel, je hebt meer aan één per dag. En als je Deuteronomium na Genesis tot en met Numeri leest, voelt dat als herhaling van zetten; die komt daarom in het rooster vlak voor Hebreeën terug als opfrisser van de wet.”

Oblaten

Om de grote lijn zo veel mogelijk vast te houden, krijgen de deelnemers in het aanvuuruur volop achtergrond en verbanden uitgelegd. Elke avond heeft een eigen thema, zoals ‘de schepping’, ‘aartsvaders/ moeders’, ‘de psalmen’ of ‘offers’. Wat dit inhoudelijke deel betreft staan Op ’t Land en Wattez er niet alleen voor: vanuit de gemeente werd er enthousiast op het idee gereageerd en zo werden er al snel gastsprekers gevonden, die meer vertrouwd zijn met de grote lijn van gedeelten waar Op ‘t Land minder in thuis is. Ook wordt er volop gebruik gemaakt van PowerPoint en is er een speciale website waarop de deelnemers alles nog eens kunnen nalezen. Minder op de voorgrond, maar even belangrijk zijn de volwassenen die achter de schermen hun steun betuigen, de zogenaamde oblaten. Oblaten waren in kloosters de leden die in plaats van een gelofte slechts een oblatie of toewijding aan de kloosteroverste aflegden. Net als de jongeren zijn de oblaten een commitment aangegaan. Zij bieden de helpende hand door op de achtergrond mee te lezen en zich beschikbaar te stellen voor vragen en gesprekken met de deelnemers. De oblatengroep bestaat uit zes mensen die stuk voor stuk nauw betrokken zijn bij de gemeente. Zij worden gedreven door de ervaring om het nieuwe project in al zijn mogelijkheden te beleven, te beoordelen en te helpen uitwerken, maar ook door bewondering voor de jongeren en toewijding om deze bijbellezers bij te staan. Een van de oblaten zegt: “Oblaten delen in de regelmaat van het kloosterritme. In die zin zie ik uit naar het rooster.”

Meditatief lezen

Dat regelmaat inderdaad een belangrijk element is binnen de Bijbel-ineen-jaar cursus is tijdens de avonden, maar ook bij de voorbereiding al te merken. Als voorbeeld geef ik, als deelnemer, een indruk van de afgelopen week. Op het rooster staat voor deze week Psalm 33 t/m 39, Handelingen 18 t/m 28 en Jozua 1 t/m 12. De psalmen verdienen extra aandacht, en zijn daarom gemarkeerd met de letters ML: meditatief lezen. Dit betekent onder het lezen nadenken over de vraag wat het gelezen gedeelte voor jou zou kunnen betekenen. Hier kun je achter komen door een antwoord te geven op de vragen ‘Wat zegt dit gedeelte over de persoon van God?’ en ‘Welke waarden worden in dit gedeelte belangrijk gevonden?’ Bij de psalmen valt ons vaak op hoe menselijk er over God gesproken wordt, en hoe persoonlijk en open de psalmdichter zich tot de Heer wendt. Enkele weken geleden ging de presentatie over de psalmen en sindsdien kijk ik er met andere ogen naar.

Honderd procent

Per week kost het lezen ongeveer anderhalf uur, al dan niet verspreid over verschillende dagen. De regelmaat kun je je dus zelf opleggen, maar de ervaring leert dat gespreid lezen op de langere termijn betere resultaten oplevert.

Enkele weken geleden ging de presentatie over de psalmen en sindsdien kijk ik er met andere ogen naar.

Deze overdenking ten spijt moet ik op zaterdag het grootste gedeelte nog doornemen: studie en andere bezigheden nemen doordeweeks veel tijd in beslag. Toch fiets ik zaterdagavond met het voldane besef honderd procent gelezen te hebben naar de kerk. Wanneer er deze avond verdere overeenkomsten met het kloosterleven worden gelegd, zit ‘m dat behalve in het opdoen van kennis, in de gezamenlijke maaltijden. De deelnemers nemen zelf hun brood mee; verder is er voor iedereen soep.

Gewoonten

Na het eten begint dan de eigenlijke bijbel-briefing met de vraag hoe de deelnemers het lezen ervaren hebben. Was dit in het begin vooral van belang voor de organisatie, ondertussen is het eerder een terugkerende gewoonte voor de jongeren geworden. Door op te merken dat ‘het lezen best wel meevalt’ of juist in te stemmen met degenen die even hun hart luchten, steunen de deelnemers elkaar en kan iedereen er voor komende week weer met frisse moed tegenaan. Ook de volgende bijdrage komt van de jongeren: elke week is er iemand die een impressie verzorgt, een soort overzicht ven opvallende punten en tegelijkertijd een samenvatting. Hoewel ik hetzelfde verhaal net thuis gelezen heb, is het geen dor relaas voor me. Het is bijzonder te zien wat anderen opvalt, wat zij hebben ervaren. Vragen naar aanleiding van de impressie worden beantwoord en anders doorgespeeld naar de oblaten, die komende week via e-mail van zich zullen laten horen.

Moeilijk onderwerp

Dan is het tijd voor de spreker. Vandaag is het de beurt aan René van Woudenberg, die aan de hand van vijf stellingen het moeilijke onderwerp ‘Oorlogen in het Oude Testament’ behandelt. Het gaat vooral om de vraag ‘Waarom krijgt Mozes de opdracht om de in het beloofde land levende volken te vernietigen?’.

Het is bijzonder te zien wat anderen opvalt, wat zij hebben ervaren.

Ik vind het goed dat hij hierbij eerlijk is in zijn verhaal: er zijn vragen waar we het antwoord gewoon niet op weten. De presentatie duurt ongeveer twintig minuten; daarna is er weer gelegenheid tot het stellen van vragen.

Doel bereikt

Tijdens het laatste onderdeel, de sneakpreview van Wattez, wordt in vijf tot acht vragen onze kennis getest van het bijbelgedeelte van aankomende week. Dit zorgt vaak voor een komische noot en maakt je nieuwsgierig naar het volgende bijbelgedeelte, zodat de dertien jongeren om acht uur weer aangevuurd naar huis gaan. Overigens bestond de groep in het begin uit vijftien mensen. Dat twee deelnemers gestopt zijn, heeft meer met gebrek aan tijd dan met enthousiasme te maken. Zelf vind ik het ook wel eens veel werk, die dertig pagina’s in de week. Maar ik heb me opgegeven omdat ik de Bijbel altijd al eens helemaal – en grondig! – wilde lezen. Met achtergrondinformatie, het aanvuuruur en de uitdaging van de Bijbel-in-een-jaar cursus wordt dit doel zeker bereikt.

Agnes van der Veen

Deelnemer Bijbel-in-een-jaar cursus Houten (2005-2006)